Περιγραφή
Η νουβέλα Ευμένεια και Σαπφιάδης («Η κομψή ιστορία Το κατ? Ευμένειαν και Σαπφιάδην, ή και Κατάσκοπος των του κόσμου πραγμάτων την επωνυμίαν είληχεν»), συνθεμένη πιθανότατα ήδη μέσα στον 18ο αιώνα και αντιγραμμένη στον μοναδικό γνωστό χειρόγραφο μάρτυρά της από τον κτήτορά του, Κωνσταντινουπολίτη Κωνσταντίνο Ρωσσέτ(η, -o), μάλλον πριν από το 1803, αποτελεί έναν παράδοξο όσο και ερεθιστικό συνδυασμό αρχαιόθεμης αιτιολογικής μυθογραφικής διήγησης για τις διαφορές και τις σχέσεις των δύο ανθρώπινων φύλων και μιας διευρυμένης, εύχυμης ανάπλασης του πρώτου τμήματος του δημοφιλούς πεζού αναγεννησιακού ιταλικού «Παραμυθιού» («Favola») του Niccolo Machiavelli. Aναδεικνύεται ως ένα εκτενές και ώριμο ερωτογραφικό και σατιρικό έργο της φαναριώτικης λογοτεχνικής πεζογραφίας, που ξεπερνά, σε πολλές πτυχές του, τα επιτεύγματα του Σχολείου των ντελικάτων εραστών του Ρήγα Βελεστινλή, των τριών διηγημάτων της συλλογής Έρωτος αποτελέσματα…, της Ερωτικής ιστορίας… του Γεώργιου Λαπάτη κτλ., ενώ αποφεύγει έξυπνα τον ρητό «διδακτισμό» άλλων, έμμετρων έργων της περιόδου του Διαφωτισμού (όπως, π.χ., των ποιημάτων του Αλ. Κάλφογλου, του Μ. Περδικάρη κ.ά.) και συνιστά έναν πρόδρομο της «κοινωνικής ηθογραφίας», πριν από τα ομόλογα, μα οψιμότερα διηγήματα του Βηλαρά και του Ψαλίδα.
